De voordelen van vooruitzien

‘Je moet vooruitziende leren zijn!’
Hoe dikwijls heb ik dit zinnetje niet gehoord? Het werd de slogan van mijn opvoeding.
Het sloeg op alle terreinen van mijn kleine en later grotere bestaan: vanaf elf uur geen fruit meer want: ‘Je moet vooruitziende zijn, als je na elf uur iets eet kun je om twaalf uur niet meer eten.’
Het sloeg op het maken van huistaken: ‘Je moet vooruitziende zijn: op vrijdagavond ben je klaar met je huiswerk zodat je op zaterdag kunt poetsen en op zondag gaan we naar …’

Het sloeg even goed op het naast elkaar stappen op het trottoir: ‘Je moet vooruitziende zijn en op tijd opzij gaan zodat je niet struikelt.’ Er was namelijk vijftig meter verder een obstakel op het voetpad. Er werd van me verwacht dat ik de huissleutel al in de aanslag had op de hoek van onze straat terwijl ons huis zich in het midden ervan bevond. Ontelbare voorbeelden kan ik geven.

Bij het minste wat er verkeerd liep was het mijn fout wegens: ‘Hoe vaak moet ik het je nog zeggen? Je moet vooruitziende leren zijn!’ Leven in het ‘nu’ betekende toen: die dingen doen waarvan je wist dat ze zouden komen. Of beter nog: alle hindernissen die het verloop van de dingen in de weg zouden staan, opruimen.

Lange tijd haatte ik die uitdrukking. Dikwijls dacht ik: ‘Mens ja en als morgen de wereld vergaat, wat ga je dan vandaag doen? Houd toch op met die vooruitziendheid!’
Ik dacht het, ik sprak het nooit uit want er was toch geen ontkomen aan. 

Al bijna dertig jaar wordt de zin niet meer uitgesproken. Evengoed blijft hij in mijn hoofd hangen en wordt hij actief van zodra zich ‘een situatie’ voordoet. Nog altijd loop ik met de sleutel in mijn hand op vijftig meter afstand van mijn woning, klaar om de deur te openen. Als ik buiten ga, speelt zich in mijn hoofd mijn thuiskomst af en zet ik nog vlug het een en ander klaar om mezelf straks  te verwelkomen.
Ik doe er nu echt mijn voordeel mee, met de gehate uitdrukking van toen.
Afgelopen maandag bijvoorbeeld zou een lastige dag worden. Dit wist ik van de donderdag daarvoor. In die tussentijd heb ik de verschillende handelingen, die de maandag zouden gebeuren, in gedachten laten passeren. Een paar keer na elkaar. Ik heb tussen de donderdag en de maandag alle klusjes gedaan zodat ik me op maandag enkel moest concentreren op wat er te gebeuren stond. Het maakte de zware dag lichter. Ik noem dit ‘verwerken op voorhand’. Vroeger heette het vooruitziend zijn. Soms vraag ik me af of de persoon die me deze zin inprentte, heeft kunnen vooruitzien dat mijn aangeleerd vooruitziend gedrag me zoveel winst zou geven. Kun je nog volgen? Met postume dank!

Warme groet,

Chantal