Ik word geraakt door een zin die S.(*) schrijft in een opdracht van Levenslijn als Schrijfdraad:
‘Afgedwongen dankbaarheid’ en ‘lijdzaam ondergaan’, daarmee worstelde ik verschrikkelijk want ik had helemaal niet gekozen voor mijn situatie.
Dat komt binnen! Precies zo heb ik het ook gevoeld. Het ‘verplicht dankbaar zijn’ voor iets waar ik niet om gevraagd had.
Mijn dubbel gevoel: enerzijds de lafheid waarmee ik voldeed aan de verwachtingen in de bange hoop erger te voorkomen en anderzijds de schrik waardoor ik mezelf verloochende. Het spleet mij in twee: de brave volgzame uiterlijk, de zwijgende opstandige innerlijk. Met daarbovenop de kwaadheid tegenover mezelf om zo laf te zijn. Ingewikkelde gevoelens voor een kind van amper tien jaar oud.
Nooit, nam ik me voor, zal ik iemand opleggen dankbaar te zijn. En al zeker mijn kinderen niet. Van zodra ik kan – nog een voornemen – doe ik alles zelf en wil ik aan niemand schatplichtig zijn tenzij het mijn keuze is.
Iedere avond in bed herhaalde ik deze mantra’s als troost.
Deze leerschool heeft me iets moois opgebracht: als ik iets doe of iets geef dan verwacht ik helemaal niets. Ik denk wel dat ik dit zo mag zeggen. Niet dat ik zonder verwachtingen leef maar de bron van mijn verwachtingen ligt niet in het iets doen voor of het iets geven aan een ander. De andere kant van de medaille is dat ik heel moeilijk kan ontvangen zonder het gevoel in de schuld te staan.
Ik lees verder in het werk van S.:
‘Naarmate ik ouder word besef ik dat dankbaarheid voor mij wel een heel andere invulling kreeg. Vroeger zat daar steeds een lading op. Het was een moeten. Nu kies ik zelf wanneer ik dankbaar ben. Ik besef ook dat het leven veel gratis geeft, dat er iedere dag zoveel kleine dingen zijn: zomaar.’
Hoe mooi is dat en is dit niet de ware betekenis van dankbaarheid? Ook voor mij ligt de afgedwongen dankbaarheid al lang achter me. Het heeft een tijd geduurd vooraleer ik doorhad dat ik bij dankbaarheid niet noodzakelijk lafheid, schrik en kwaadheid moest voelen. De term is ‘ontschuldigd’, is letterlijk vrijgemaakt van alle schuld en net daardoor is het voor mij mogelijk (geworden) het al of niet te voelen.
Want van een bang kind dankbaarheid eisen staat gelijk aan de verkrachting van de inhoud ervan.
Het me in alle vrijheid dankbaar voelen, het was een lange weg voor ik het kon, soms struikel ik nog eens maar hoe dan ook: het bereikte doel geeft me adem. Ik ben een dankbaar en vooral vrije mens.
Ik sta open voor alle reacties!
Warme groet,
Chantal
(*) Toestemming gekregen om te citeren.
Vertraging - Verdieping - Reflectie 
Voor mij voel ik dankbaarheid aan, wanneer ik het ben of het moment ervan. Afgedwongen dankbaarheid zal een oorzaak hebben in de opvoeding, denk ik toch. Dankbaarheid is een gevoel dat eerder bij de ziel hoort dan bij persoonlijkheid. Dankbaarheid kan ook beladen overkomen en langs de andere kant helend..Interessant om het NU te lezen, anders lijkt het vanzelfsprekend.
Dank je voor deze fijne reactie Monik en het verruimen van mijn kijk door dankbaarheid te koppelen aan de ziel die ik zie als een brok energie. Het is ook wanneer die ziel/energie geraakt wordt dat ik me echt diep dankbaar kan voelen.
Ja zo voel ik het ook Ladyme2, dankbaarheid als een gevoel dat bij de ziel hoort. Het verschijnt zonder moeite, heel spontaan. En het geeft een heel warm gevoel. Misschien helpt het wel als je groot gebracht word met ouders of een ouder die de dankbaarheid heel vrijgevig uit. Een goed nadenkertje Chantal, dank u.
Dank je voor je reactie Agnes. Opvoeding speelt zeker een cruciale rol als basis. Daarnaast is het aan ons om te leren omgaan met alle eventuele tekorten. Denk ik. Enfin ja, ‘k ben ook nog altijd aan ’t denken :-).
heel herkenbaar, het ‘moeten’ dankbaar zijn. En vooral het zich schuldig voelen als je iets krijgt en zich altijd tekort voelen komen omdat ge niet evenveel terug kunt doen. Inderdaad een beladen onderwerp. Bij mij was het niet zozeer ‘dankbaar zijn’ dat afgedwongen werd, wel het ‘vergiffenis vragen’. Ook met een hoogtepunt op de leeftijd van tien jaar… Alle gevoelens die op jonge leeftijd afgedwongen worden tegen het eigen gevoel in, zijn een verkrachting… Chantal jouw blogs geven inspiratie…
Echte dankbaarheid, als ge die spontaan voelt, is heerlijk! Ontschuldigen van dankbaarheid is mooi verwoord, dankjewel Chantal, het helpt er bewuster mee om te gaan.
Dankjewel Josephine (heb ik je al gezegd dat je een mooie naam hebt?) voor je reactie!
Inderdaad, ook het vergiffenis vragen valt in deze categorie want ze duwt je in een schuldpositie waarvoor je zelf niet kiest. Iemand dwingen ‘vergiffenis te vragen’ is misschien zelfs nog zinlozer, het vervreemdt zowel de eiser als de schuldenaar van zichzelf. En zo geef jij mij ook iets om verder over na te denken.
dag Chantal, ik zie je reactie nu pas want ik kreeg geen verwittiging hoewel ik het zo ingesteld had, gelukkig wel als er een nieuwe blog is. Dankjewel voor je compliment, ja ik hou van mijn naam, ik ben genoemd naar mijn grootmoeder die stierf toen mijn vader 7 jaar was. Ik had haar graag gekend…
Josephine, je kunt erop rekenen dat ik altijd reageer. Of er zou iets ernstigs moeten misgaan en ik niet zie dat er een reactie geplaatst is. Heb je beide vakjes aangekruist onderaan: Houd me via e-mail op de hoogte van nieuwe reacties en Houd me via e-mail op de hoogte van nieuwe berichten. Een bericht staat voor een blog, een reactie staat voor een reactie op een bericht.
Wat je schrijft, goh, dat moet voor je vader een ingrijpende gebeurtenis geweest zijn, zo jong zijn mama moeten missen. Heel zeker zitten er stukjes van je grootmoeder in je vader en ook in jou, koester die!
Warme groet, Chantal
hoy Chantal, ja ik denk wel dat ik de twee vakjes had aangekruist, maar nu in ieder geval deed ik het. Jazeker, ik ben enorm geïnteresseerd in de transgenerationele en contextuele elementen die iemand beïnvloeden… Ben ook met de stamboom bezig. Hartelijke groet, Josephine
En laat ik nu juist een contextueel geschoold therapeut zijn Josephine 🙂 . We zouden het goed kunnen vinden samen!
👍😊